افزایش ۳۰ درصدی قیمت لبنیات با افزایش نرخ شیرخام| سرانه مصرف لبنیات کمتر خواهد شد

به گزارش شهرآرانیوز؛ فرمول ساده‌ای است، مثل همیشه دومینو‌وار گرانی‌ها بر هم اثر می‌گذارند. حالا هم هر زمان مصوبه افزایش قیمت شیرخام ابلاغ شود (تا زمان تهیه این گزارش هنوز ابلاغ نشده است)، به تبع آن قیمت لبنیات نیز افزایش خواهد داشت.

با توجه به سبد سنگین هزینه خانوار در بخش‌های مختلف، گرانی لبنیات سرانه مصرف را کمتر خواهد کرد و از‌سوی‌دیگر باوجود ظرفیت بالای تولید این محصولات در خراسان رضوی و مشکلات صادرات، کار برای تولیدکننده‌ها نیز از قبل سخت‌تر خواهد شد؛ البته پیش از هر چیز این دومینوی گرانی، سلامت افراد جامعه را به‌ویژه در سال‌های آینده هدف قرار داده است. حالا درباره اینکه با تغییر قیمت شیرخام افزایش قیمت لبنیات چقدر خواهد بود، روایت‌های متفاوتی وجود دارد. 

تولیدکنندگان این محصولات می‌گویند از این گرانی راضی نیستند؛ چون هم خریدار داخلی کم می‌شود و هم توان رقابت با خارجی‌ها را از دست می‌دهند، اما پیش‌بینی افزایش قیمت از زبان وابستگان این صنعت بین ۲۵ تا ۳۰ درصد بوده است. در این گزارش به ابعاد مختلف این موضوع پرداخته شده است.

مهندسی فروش لبنیات

بین محصولات لبنی فقط چهار محصول دارای نرخ مصوب هستند و قیمت آنها با دستور دولت کنترل می‌شود. این یعنی همه برند‌هایی که در این صنعت فعالیت دارند، در قیمت‌گذاری دیگرکالا‌های لبنی خود آزاد هستند و فقط باید آن را براساس قیمت شیر و سایر مواد اولیه تعیین و به سامانه اعلام کنند.

اولین نکته‌ای که هرکسی با دردست‌داشتن فهرست محصولات با نرخ مصوب متوجه آن می‌شود، این است که بیشتر این محصولات به‌ویژه شیر بطری در قفسه‌ها کم پیدا می‌شود. به گفته فروشندگان در سبدکالایی محصولات لبنی از برند‌های مختلف به‌جز پنیر ۴۵۰گرمی UF دیگرمحصولات کم است. 

بسیاری از نشان‌ها، احتمالا برای فرار از قیمت تعیین‌شده مثلا به‌جای ماست ۲.۵ کیلوگرمی با نرخ مصوب، ماست ۲ کیلویی با نرخ دلخواه تولید می‌کنند یا به‌جای شیر بطری کم‌چرب با اضافه‌کردن اندکی چربی یا ویتامین دی ۳ این تولیدات را از لیست نرخ مصوب خارج می‌کنند. یکی از فعالان این حوزه که نمی‌خواهد نامی از او برده شود، می‌گوید: به‌جز پنیر ۴۵۰ گرمی UF که از ابتدا درست قیمت‌گذاری شده است، تولید دیگرمحصولات با نرخ مصوب توجیه اقتصادی ندارد. 

به‌همین‌دلیل بیشتر برند‌ها مشتاق تولید محصولات لوکس ازجمله بستنی‌های شکلاتی و... هستند که سود بیشتری دارد. در مقابل مهدی هدایت‌نیا، دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان‌رضوی، صحت این موضوع را رد می‌کند و می‌گوید: همه محصولات تولید می‌شود، اما تقاضا کاهش داشته است. قیمت مصوب چهار محصول لبنی که فعلا بدون تغییر قیمت بوده، اما حضور برخی از این محصولات در قفسه فروشگاه‌ها کم‌رنگ شده است.

تورم ۱۵ درصدی لبنیات پیش از افزایش نرخ شیرخام

پرس‌وجو از سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های مواد غذایی نشان می‌دهد محصولات لبنی (به‌جز آنهایی که نرخ مصوب دارند)، ازجمله شیر، ماست، پنیر و‌... به‌صورت میانگین نسبت به سال قبل حدود ۱۵‌درصد افزایش قیمت داشته‌اند. صحت این موضوع را آخرین گزارش مرکز آمار نیز تأیید می‌کند؛ تورم نقطه‌ای لبنیات ازجمله شیر پاستوریزه حدود ۱۵‌درصد بوده، این در‌حالی است که در این مدت قیمت شیر خام ثابت بوده است. 

تولیدکنندگان لبنیات این افزایش قیمت را متأثر از تغییر نرخ در دیگرهزینه‌های تولید ازجمله حقوق و دستمزد، مواد پتروشیمی و... می‌دانند. با‌این‌حال در‌نهایت مصرف‌کننده تاکنون ۱۵ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است. حالا پس از اعمال افزایش قیمت در شیرخام محصولات لبنی چقدر افزایش قیمت خواهند داشت؟ این سؤال را از دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان‌رضوی می‌پرسیم. پاسخ، ۳۰‌درصد است. هدایت‌نیا می‌گوید: افزایش ۳۰‌درصدی قیمت محصولات توسط سازمان حمایت با توجه به مدارکی که در اختیار آنها قرار گرفته، قبول شده است. 

علی احسان‌ظفری، رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه فراورده‌های لبنی کشور نیز پیش‌از‌این اعلام کرده بود که درصورت افزایش ۲۰ درصدی قیمت شیر خام، محصولات لبنی تا ۲۵ درصد افزایش‌قیمت خواهند داشت.

ظرفیت خالی ۶۰ درصدی کارخانه‌های لبنی 

مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی می‌گوید: با توجه به تولید شیرخام در خراسان رضوی، کارخانه‌های لبنی استان فقط با حدود ۴۰ درصد ظرفیت خود فعالیت می‌کنند.
به گفته مجید رضایی، تاکنون ۱۵۷ پروانه بهره‌برداری برای تولید محصولات لبنی صادر شده است.

او با اشاره به ناترازی تولید شیر با ظرفیت کارخانه‌ها می‌گوید: برخی کارخانه‌ها که وضع مالی بهتری دارند، شیر را با قیمت بالاتر از دامدار می‌خرند و این موضوع باعث ایجاد رقابتی ناسالم و خروج واحد‌های کوچک از عرصه تولید می‌شود.
داده‌های جدول زیر بر اساس گفته‌های مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی استان است.

سرانه مصرف در سراشیبی

کاهش مصرف داخلی از اولین تبعات افزایش قیمت شیر خام و به‌دنبال آن محصولات لبنی است. بدیهی است که کاهش مصرف لبنیات بر سلامت افراد جامعه در سال‌های آینده آثار منفی تکان‌دهنده‌ای خواهد داشت. از‌سوی‌دیگر آن‌طور‌که فعالان حوزه لبنی می‌گویند، آنها نیز از این افزایش‌نرخ راضی نیستند؛ چون به‌تبع کاهش مصرف داخل، فروش آنها نیز کاهش می‌یابد. از طرفی مشکلات صادرات شیرخشک که در گزارشی جدا به آن می‌پردازیم نیز کار را برای تولید، سخت می‌کند. 

هدایت‌نیا با تأکید بر نارضایتی از افزایش قیمت محصولات لبنی می‌گوید: با این موضوع، روند مصرفی لبنیات پیش از گذشته کاهش می‌یابد. به گفته او در سال ۹۱ این شاخص حدود ۱۱۰‌کیلوگرم بوده است؛ اما اکنون به ۶۰ تا ۶۵‌کیلوگرم رسیده و قطعا از این پایین‌تر می‌آید. سرانه مورد‌تأیید استاندارد‌های جهانی ۱۶۰ کیلوگرم است.

در ادامه حتما بخوانید نرخ نهاده دامی کاهشی بود، شیر خام نباید افزایش قیمت داشته باشد

چرا شیر خام گران شد؟

افزایش قیمت شیر خام خبری بود که از هفته گذشته در رسانه‌ها منتشر شد؛ البته باید تأکید کنیم که این افزایش قیمت هنوز به صورت رسمی ابلاغ نشده است. بر اساس اخبار منتشر‌شده، قیمت شیرخام با ۲۰ درصد افزایش از ۱۵ هزارتومان به ۱۸‌هزارتومان خواهد رسید. 

برخی به این افزایش قیمت انتقاد و تأکید داشتند که باوجود کاهش نرخ نهاده‌ها، نباید شاهد افزایش قیمت شیرخام به این میزان می‌بودیم؛ ازسوی‌دیگر تولیدکنندگان شیر، تورم در دیگر‌هزینه‌های تولید را در پاسخ به این انتقاد مطرح کردند. بررسی گزارش‌های مرکز آمار از شاخص قیمت تولید‌کننده محصولات گاوداری‌های صنعتی کشور نشان می‌دهد که شیر پایین‌ترین نرخ تورم سالانه را داشته است. 

این شاخص در مرداد ۱۴.۵ درصد بوده است. از طرفی با توجه به اینکه از شهریور‌ماه شیردهی گاو‌ها افزایش و میزان عرضه بالاتر خواهد رفت، این سؤال مطرح می‌شود که چرا افزایش قیمت شیرخام در زمان افزایش عرضه و همچنین بیش از نرخ تورم سالانه است. علت را از مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروری خراسان رضوی جویا می‌شویم. امین هراتی می‌گوید: موضوع افزایش قیمت شیرخام مربوط به خرداد است؛ اما باتوجه به تغییرات در دولت، این موضوع مسکوت ماند. افزایش ۲۰ درصدی شیرخام باتوجه به افزایش هزینه‌های تولید طبیعی است؛ چون تورم در هزینه‌های مختلف تولید بسیار بیشتر بوده است.

او می‌افزاید: فقط در مقطعی جو و ذرت کاهش قیمت داشت و بعد از آن دوباره افزایش یافت. همچنین دیگرعلوفه موردنیاز و هزینه‌های تولید افزایش داشته است. همه هزینه‌ها در همان ابتدای سال بررسی شد و به‌این‌میزان افزایش قیمت رسیدند؛ اما اعمال نشد. 

مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروری استان با تأکید بر بدهی کارخانه‌های لبنیات به دامداران می‌گوید: در برخی موارد پول دامداران بعد از سه ماه پرداخت می‌شود؛ یعنی با درنظر‌گرفتن خواب پول و تأخیر در پرداخت کارخانه‌ها، درحقیقت همین حالا به‌جای ۱۵ هزار تومان مبلغ حاصل از فروش شیر برای دامداران ۱۳ هزارو ۵۰۰ تومان ارزش دارد.